اختلال دوقطبی

اختلال دو قطبی یا بیپولاریته، یک اختلال روانی است که تأثیر بر روحیه و انرژی فرد دارد. در این اختلال، فرد تجربه‌های شدید و ناگهانی از روحیه بالا (مانیا) و روحیه پایین (افسردگی) را می‌کند. این تغییرات در حالت روحی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر رفتار و کیفیت زندگی فرد داشته باشند.

در دوره مانیا، فرد احساس روحیه بالا، پرانرژی و هیجان بالا را تجربه می‌کند. برخی از نشانه‌های مانیا شامل افکار بی‌انتها، افزایش انرژی و فعالیت، حرف زدن سریع و پرمحتوا، کاهش نیاز به خواب و استراحت، افکار پرخطر و خطرناک، افزایش خوداعتمادی، رفتار بی‌انضباطانه و بی‌رویه، و تمایل به انجام رفتارهای خطرناک مانند خریدهای بزرگ و بی‌اندازه، مصرف مواد مخدر یا رفتارهای جنسی غیرمعمول می‌باشند.

در دوره افسردگی، فرد احساس روحیه پایین، بی‌اراده‌گی و افسردگی عمیق را تجربه می‌کند. برخی از نشانه‌های افسردگی شامل کاهش انرژی و فعالیت، خستگی و بی‌اشتهایی، بی‌خوابی یا خواب زیاد، احساس بی‌ارزشی، افکار منفی و خودکشی، دلسردی و ناامیدی، کاهش تمرکز و حافظه، احساس گناه و تنهایی، و عدم علاقه به فعالیت‌های قبلی می‌باشند.

علت ایجاد اختلال دو قطبی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما برخی از عوامل ممکن شامل عوامل ژنتیکی (وراثتی)، عوامل محیطی (استرس، سوانح زندگی، مصرف مواد مخدر و الکل)، تغییرات شیمیایی مغزی (نارسایی شیمیایی در مغز) و تغییرات در تنظیم‌های هورمونی (مانند تغییرات هورمون‌های تیروئید و استروژن) می‌باشند.

 نشانه های هیپومانیا

هیپومانیا را می توان شیدایی ضعیف دانست. علائم این نوع از اختلال دو قطبی اصلا به اندازه دوره های شیدایی شدید نخواهد بود. افراد درگیر هیپومانیا ممکن است إحساس خوبی داشته باشند و این عقیده را داشته باشند که می توانند کارهای زیادی را به بهترین شکل انجام دهند. این افراد اغلب در موقعیت های اجتماعی و یا محل کار خود می توانند عملکرد خوبی داشته باشند. افراد اختلال دو قطبی که هیپومانیک دارند ممکن است إحساس نکنند که رفتار اشتباهی دارند. اما خانواده و اطرافیان آنها ممکن است متوجه تغییرات خلقی و فعالیت های غیرعادی آنها می شوند.

 علائم دوره های افسردگی در افراد دو قطبی

علائم فسردگی در اختلال دو قطبی مانند علائم افسردگی اساسی است. مهم ترین این علائم عبارتند از:

 غم و اندوه فراوان و طاقت فرسا

 نداشتن انگیزه برای انجام کارها

 احساس خستگی

 نداشتن انرژی

 داشتن احساس ناامیدی و بی ارزشی

 از دست دادن انگیزه و لذت بردن از چیزهایی که زمانی برای شما مهم و لذت بخش بوده است.

 مشکل در تمرکز کردن

 گریه های زیاد و بی دلیل که خارج از کنترل است.

 نداشتن قدرت تصمیم گیری در مواقع حساس

 تحریک پذیری بیش از حد

 اختلالات خواب

 اختلالات اشتها که شامل بی اشتهایی یا پرخوری است.

 افکار خودکشی

 علائم یک دوره مختلط اختلال دو قطبی

هنگامیکه حرف از اختلال دو قطبی به صورت مختلط می زنیم، یعنی اینکه فرد مبتلا به دو قطبی هم دوره های شیدایی را در رفتارهای خود داشته و هم دوره های افسردگی. پس می توان گفت که علائم اختلال دو قطبی مختلط شامل هر دو نشانه های دوره شیدایی و افسردگی می شود. در طول دوره این نوع اختلال، فرد افکار منفی همراه با نشانه های افسردگی را دارد. در کنار آن همچنان احساس بی قراری، بی انرژی بودن و کلافگی را خواهد داشت. نشانه های اختلال دو قطبی مختلط را می توان جز شدیدترین نشانه های اختلال دو قطبی دانست. افرادی که این نوع از اختلال را تجربه می کنند، به عنوان بدترین نوع اختلال دو قطبی دیده می شوند.

چرا اختلال دو قطبی دارم؟

شاید برای شما نیز این سوال بوجود آمده باشد که دلیل اختلال دو قطبی چیست؟ چرا برخی از افراد درگیر دوره های شیدایی و نوسانات خلقی شدید می شوند؟ چرا تست اختلال دو قطبی برخی از افراد مثبت و برخی منفی بوده است؟ میتوان گفت علت دقیق اختلال دو قطبی همچنان برای دانشمندان ناشناخته است. طبق تحقیقاتی که محققان انجام داده اند می توان گفت که عوامل مختلفی برای ایجاد اختلال دو قطبی برای فرد وجود دارد. تعدادی از این عوامل با یکدیگر ادقام شده و احتمال ابتلای فرد به اختلال دو قطبی را افزایش می دهند. این عوامل ترکیبی از عوامل فیزیکی، محیطی و اجتماعی هستند. 3 مورد  از مهم ترین آنها که می تواند علت اختلال دو قطبی باشد عبارتند از:

 ژنتیک و ارث

یکی از مهم ترین علت های اختلال دو قطبی ژنتیک و مسائل مربوط به وراثت است. اکثر افرادی که در خانواده آنها فردی دچار شیدایی و نوسانات خلقی است، آنها نیز درگیر اختلال دو قطبی می شوند. اختلال دو قطبی یکی از ارثی تری اختلالات در نظر گرفته می شود. بیش از دو سوم افراد مبتلا به اختلال دو قطبی حداقل یک خویشاوند که از نوسانات خلقی رنج می برد را دارند. پس می توان گفت اعضای خانواده یک فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دو قطبی هستند. البته ژن خاصی مسئول ایجاد اختلال دو قطبی نیست. بلکه عوامل ژنتیکی و محیطی هستند که در کنارهم می توانند به عنوان محرک شناخته شوند.

 محرک ها و عوامل محیطی تاثیر گذار

برخی از موقعیت ها و شرایط هستند که استرس های زیادی را برای فرد به همراه خواهند داشت. این موقعیت های استرس زا اغلب باعث بروز اختلال دو قطبی می شوند. همچنین قرار گرفتن در این شرایط برای افرادی که دو قطبی دارند می تواند به عنوان عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی شناخته شود. این موقعیت ها و رویدادهای استرس زا می تواند در هر زمان و هر شرایطی از زندگی فرد ایجاد شده و او را دچار دوره های شیدایی و افسردگی کند. مهم ترین نمونه های محرک ها استرس زا عبارتند از:

 سوءاستفاده های فیزیکی، جنسی، عاطفی و …

 از هم پاشیدن یک رابطه و ترک شدن

 فوت یکی از عزیزان یا اعضای خانواده

 بیماری های جسمی

 اختلالات خواب

 مشکلات اقتصادی و مالی

 مشکلات در زمینه کار مانند بیکاری و یا از دست دادن شغل و …

 نبودن تعادل در مواد شیمیایی مغز

شواهد زیادی وجود دارد که نشان داده است اختلال دو قطبی احتمالا با نبود تعادل شیمایی در مغز مرتبط است. مواد شیمیایی که در مغز مسئول کنترل عملکرد مغز هستند انتقال دهنده های عصبی نام دارند. این انتقال دهنده های عصبی شامل: دوپامین، نورآدرنالین و سرتونین می شوند. طبق تحقیقات انجام شده، اگر تعادل بین یکی از این انتقال دهنده های عصبی و یا همه آنها بوجود بیاید، فرد اختلال دو قطبی را تجربه می کند. مثلا اگر سطح نورآدرنالین خیلی بالا باشد، ممکن است فرد دچار دوره های شیدایی شود. اگر سطح آن بسیار پایین تر از حد استاندارد باشد نیز فرد دوره های افسردگی را تجربه می کند.

سخنی از مشاوران آویژه

مسلما افراد دو قطبی هم خودشان و هم اطرافیانشان به شدت مورد آسیب قرار می گیرند. این موضوع که فرد نوسانات خلقی داشته باشد و نتواند رفتار و خلقیات خود را کنترل کند می تواند به شدت آسیب زننده باشد. افراد دچار اختلال دو قطبی در اکثر شرایط از روابط اجتماعی دور مانده و افرادی تنها و افسرده خواهند شد.

برای تشخیص اختلالات دو قطبی کافی است نشانه های اختلال دو قطبی در افراد را مورد بررسی قرار دهید. اگر فردی علائم اختلال دو قطبی را دارد بهتر است برای درمان و کنترل دو قطبی بودن به مشاور یا روانشناس مراجعه کند. اگر نوسانات خلقی زیادی را در یکی از اعضای خانواده خود مشاهده می کنید و احساس می کنید که تغییرات خلقی او مربوط به اختلال دو قطبی است، بهتر است با مشاور برای تشخیص اختلال دو قطبی مشورت کنید. شما می توانید از مشاوره آنلاین که به راحتی در دسترس شما قرار می گیرد برای کمک و درمان اختلال دو قطبی کمک بگیرید.

سوالات متداول

اختلال دو قطبی چقدر شایع است؟

اختلال دو قطبی تقریباً 5.7 میلیون از افراد را در آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. می توان گفت اختلال دو قطبی امروزه جز یکی از اختلالات شایع محسوب می شود.

اختلال دو قطبی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

اختلال دو قطبی می تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد. میانگین سن شروع اختلال دو قطبی، 25 سالگی است. اما به ندرت ممکن است از اوایل کودکی یا در اواخر 40 یا 50 نیز دیده شود.