اختلال خوابگردی

اختلال خوابگردی یک وضعیت ناشی از بیدار شدن ناخودآگاه و انجام فعالیت‌های خودکار در طول شب است. این مشکل می‌تواند به علت چندین عامل رخ دهد. در ادامه به برخی از دلایل موثر در اختلال خوابگردی پرداخته خواهد شد:

1. عوامل ژنتیکی: برخی از اختلالات خوابگردی می‌توانند به وراثت برگردند. اگر یکی از والدین یا افراد خانواده تاریخچه خوابگردی داشته باشد، احتمال ابتلا به این اختلال در فرد بالا می‌رود.

2. استرس و اضطراب: استرس و فشارهای روزمره می‌توانند اختلال خوابگردی را تشدید کنند. افرادی که درگیر مسائل روحی و روانی هستند، اغلب به اختلال خوابگردی مبتلا می‌شوند. نگرانی‌ها، ناراحتی‌ها و اضطراب می‌توانند فعالیت‌های خوابگردی را به وجود آورده و خواب عمیق را مختل کنند.

3. عوامل محیطی: محیط خواب نقش مهمی در کنترل خواب و بیداری دارد. مشکلات محیطی مانند نور شدید، صداهای محیطی، دمای نامناسب اتاق خواب و تغییرات مکان قبل از خواب می‌توانند باعث اختلال خوابگردی شوند.

4. مصرف مواد مخدر: مصرف بعضی مواد مخدر و مسکن‌ها می‌تواند به وقوع اختلال خوابگردی منجر شود. الکل، مواد مخدر استیمولانت، برخی داروها و حتی قهوه ممکن است بر روی فعالیت‌های خوابگردی تأثیرگذار باشند.

5. بیماری‌ها و عوامل دیگر: برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های نوروژنتیکی و اختلالات عصبی می‌توانند اختلال خوابگردی را تحریک کنند. همچنین، خواب ناصحیح و ناکافی، تنبلی تیروئید، بیماری های قلبی و روانی، و حتی مشکلات خواب مرتبط با سن نیز می‌توانند عواملی باشند که اختلال خوابگردی را تسهیل می‌کنند.

تعریف اختلال خوابگردی

تعریف اختلال خوابگردی منابع علمی به این صورت آمده است : مجموعه ای از حرکات غیر ارادی و در پاره ای از موارد تقریبا هماهنگ مثل ایستادن حرکت کردن یا بر خواستن از جا را اختلال خوابگردی میدانیم . معمولا افراد چیزی از خواب گردی خود به یاد نمی آورند . این اختلال میتواند ناخواسته باعث آسیب رساندن به خود فرد و اطرافیان او بشود . معمولا کودکان و نوجوانان و افرادی که  هیستریک هستند به این اختلال دچار میشوند . و همچنین در تعریف اختلال خوابگردی از افرادی که داری بیماری و یا سابقه صرع هستند نیز نام برده میشود . همانطور که در بالا ذکر شد افرادی که دارای اختلالات خواب دیگر نیز هستند مستعد این آسیب نیز خواهند بود . مثلا افرادی که دارای اختلال وحشت در خواب ، کابوس شبانه ، آپنه خواب و … هستند .

اختلال خواب RLS یا سندروم پاهای بی قرار

اختلال خواب سندروم پاهای بی قرار از جمله مواردی است  که خواب طبیعی را مختل میکند .  حرکات غیر عادی و شدید RLSاز جمله بارز ترین نشانگان تشخیص این سندروم میباشد . از نظر شیوع این اختلال مقام دوم را در بین اختلالات را در حوزه خواب دارا است . عمومیت این اختلال خواب به ۱۵ % نیز میرسد اما ۱۰%از این مقدار را خانم ها تشکیل میدهند . به خصوص در زمان بارداری بسیاری از زنان دچار این عارضه میشوند . البته این سندروم در بین افراد سالخورده نیز به وفور یافت میشود و به احتمال بسیار زیاد هر  فرد سالمندی که شما میشناسید دارای این مورد است . چون حدود ۴۰ تا ۵۰% افراد سالمند در گیر این اختلال هستند . این احتمال نیز زیاد است که سندروم پاهای بی قرار یک مورد ارثی در خانواده شما باشد . گاهی نیز RLS به دلیل مشکلات طبی دیگر مانند کمبود آهن در بدن بروز کند .

علل RLS

حالا میخواهیم به علل به وجود آمدن RLS بپردازیم و بدانیم که چگونه این اختلال در فرد به وجود می آید . در بعضی از مواقع دیده میشود که RLS   به عنوان یک ارث از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا میکند . سر نخ دیگری که درباره این اختلال به دست آمده است این است که بعضی از داروها نیز محرک به وجود آمدن سندروم پاهای بی قرار است .  درمان این بیماری با دخالت داروهایی مانند پرامی پکسول که  مقدار دوپامین را افزایش میدهد یا به گیرنده های دوپامین متصل میشود بسیار نتیجه بخش بوده است . دوپامین یکی از چند ماده شیمیایی است که سیستم عصبی برای فرستادن پیام در بین سلول ها از آنها استفاده میکند . این نشان میدهد که فردی با مقدار کاهش یافته دوپامین بیشتر احتمال دارد که به سندرم پای بیقرار مبتلا شود . موادی مثل آهن  نیز در میزان تولید دوپامین بسیار نقش دارد .

بیماری های طبی مرتبط با RLS

در برخی از افراد درگیر، این بیماری ظاهرا ارتباطی با بیماری های طبی دیگر ندارد . گاهی درمانگران RLS  را یک بیماری ارثی میدانند . اما در واقع این بیماری گاهی اوقات در بعضی از بیماری های طبی نیز ظاهر میشوند . این بیماری ها که معمولا با RLS   همپوشانی دارند عبارت اند از : کم خونی ، کمبود آهن ، کمبود اسید فولیک ، دیابت ، افسردگی ، مشکلات کلیه و… میباشند . سندروم پای بیقرار در افرادی که کم خونی دارند به این دلیل که ضعف در گلبول های قرمز است زیاد رخ میدهد . کم خونی از لحاظ فراوانی بیشتر در زنان شایع است . بسیاری از زنان در دوره بار داری و حاملگی دچار RLS میشوند .

خدمات مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه

برای کسب اطلاعات بیشتر لطفا سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه فرمایید .

در این راستا مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه و همچنین مشاوره روانشناسی آنلاین خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره اختلال خواب گردی به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد .

منبع:  Sleep Disturbances – Clinical Methods

اختلال خوابگردی، یک اختلال خواب مزمن است که ممکن است بر روی کیفیت زندگی فرد و اطرافیانش تأثیر منفی بگذارد. در این حالت، فرد متأثر در طول شب بیدار می‌شود و عملکردهای بی‌آگاهانه‌ای انجام می‌دهد، مانند قدم زدن، خوردن و صحبت کردن، در حالی که بیشتر از این اتفاقات خاطراتی ندارد.

اختلال خوابگردی بر اساس نوع و شدت آن متفاوت است. برخی از انواع شایع اختلال خوابگردی عبارتند از:

1. خواب راه رفتن (Somnambulism): در این حالت، فرد متأثر در حالت خواب بیدار می‌شود و قدم می‌زند یا فعالیت‌های دیگری انجام می‌دهد.

2. خواب خوردن (Sleep Eating): فرد در حالت خوابگردی بیدار می‌شود و خوراکی‌ها را مصرف می‌کند، حتی اگر رژیم غذایی او در روز به اتمام رسیده باشد.

3. خواب صحبت کردن (Sleep Talking): در این حالت، فرد در حالت خوابگردی صحبت می‌کند و ممکن است بیانیات غیرمرتبط یا غیرقابل فهم داشته باشد.

   علت دقیق اختلال خوابگردی هنوز مشخص نشده است، اما برخی عوامل زیر می‌توانند نقشی در ظهور آن داشته باشند:

   • عوامل وراثتی: برخی از اختلالات خوابگردی ممکن است به طور ژنتیکی منتقل شوند و در خانواده‌ها تکرار شوند.

   • مصرف مواد مخدر و الکل: استفاده از مواد مخدر و مسکن‌ها، آرام‌بخش‌ها و الکل می‌تواند عملکرد خواب و بیداری را تحت تأثیر قرار داده و احتمال خوابگردی را افزایش دهد.

   • استرس و اضطراب: فشارها و استرس‌های روزمره، اضطراب و نگرانی‌ها می‌توانند عوامل تشدید کننده اختلال خوابگردی باشند.

وقتی شخصی در خواب راه می رود چه اتفاقی می افتد؟

خوابگردی ممکن است فقط شامل نشستن روی تخت باشد و فرد به اطراف نگاه کند و برای مدت کوتاهی گیج و مبهوت باشد. سپس مجدد به خواب خود ادامه بدهد. اما در موارد شدیدتر، فرد خوابگرد از رختخواب بلند می شود و راه می رود. او ممکن است کمدها را باز کند و لباس بپوشد و یا حتی غذا بخورد. در موارد خیلی شدید فرد از خانه خارج می شود و فعالیت هایی مانند رانندگی کردن را انجام می دهد. فرد خوابگرد معمولا با چشمانی باز راه می رود در صورتیکه غرق خواب است. شما اگر با فرد خوابگرد صحبت کنید. او ممکن است یا جواب شما را به کلی ندهد و یا پاسخ هایی غیر منطقی و دست و پا افتاده که أصلا مرتبط با سوال شما نیست بدهد. راه رفتن در خواب حدودا کمتر از ده دقیقه طول می کشد.

افراد خوابگرد معمولا فراموش می کنند که در خواب راه رفته اند. اگر صبح زود بعد از بیدار شدن از آنها در مورد رفتارهای شب گذشته اشان سوال کنید، هیچ چیزی را به خاطر نمی آورند. یا شاید هم برخی از قسمت ها را به صورت تکه تکه ای در یاد داشته باشند.

آیا باید نگران کودک خوابگرد بود؟

همانطور که در بالا اشاره شد، اکثر کودکان خوابگرد بعد از مدتی این ویژگی را فراموش می کنند. خوابگردی در کودکان باعث ایجاد مشکلات عاطفی و یا روانی نمی شود. راه رفتن در خواب کودک معمولا با بلوغ رسیدن او ناپدید می شود. حدود 18 درصد از مردم در مقطعی از زندگی خود دچار خوابگردی می شوند. پس جای نگرانی ندارد. اگر إحساس می کنید که کودک شما آسیب خاصی نمی بیند، نگران نباشید. کافی است از او در هنگام خواب مراقبت کنید تا خوابگردی باعث آسیب دیدن جسمی او نشود.

 درمان بیماری خوابگردی

چگونه خوابگردی در نوجوانان و یا کودکان را درمان کنیم؟ باید گفت تاکنون هیچ درمان خاص و منحصر به فردی برای خوابگردی پیدا نشده است. اما به طور کلی برخی از تلاش ها، بایدها و نبایدها و همچنین داشتن برنامه منظم و هماهنگ می تواند خوابگردی را کنترل کند. مهم ترین راهکارها برای کنترل خوابگردی و درمان خوابگردی عبارتند از:

 هر شب زمان مشخصی را برای خوابیدن اختصاص بدهید. سعی کنید همان ساعت در رختخواب حاضر شوید.

 مصرف نوشیدنی را از چند ساعت قبل از خواب محدود کنید. مخصوصا نوشیدنی هایی که کافیئن دارند. این کار سبب می شود که اولا شما نیاز به دستشویی رفتن پیدا نکنید و ثانیا کافیئن موجود در نوشیدنی باعث بی خوابی شما نشود.

 یک اتاق کاملا تاریک و ساکت را برای خوابیدن انتخاب کنید.

 قبل از خوابیدن حتما به توالت بروید. این مورد برای کودکانی که خوابگردی دارند، بسیار ضروری است.

 قبل از رفتن به رختخواب کارهایی را انجام بدهید که می دانید باعث می شود خواب بهتری داشته باشید. مانند دوش آب گرم، مطالعه کردن، مصرف دمنوش های آرامش بخش و … . اینکار به شما کمک می کند تا خواب بهتر و پر آرامش تری داشته باشید.

 اگر کودکتان شب ها در خواب راه می رود. سعی کنید چند شب متوالی او را ده الی پونزده دقیقه قبل از خوابگردی، بیدار کنید. این کار کمک می کند تا کودکتان عادت خوابگردی خود را ترک کند.

 دراکثر موارد برای درمان بیماری خوابگردی از دارو استفاده نمی کنند. اما اگر موارد شدیدتری رخ بدهد و فرد خوابگردی شدید داشته باشد که باعث آسیب رساندن به خودش و یا اطرافیان می شود، می توان از داروهای ضد افسردگی و آرامش بخش زیر نظر دکتر استفاده کرد.

 برای درمان خوابگردی می توان از برخی از درمان های شناختی رفتاری یا هیپنوتیزم نیز استفاده کرد.

اگر فردی را در حال راه رفتن در خواب دیدیم چه کنیم؟

اگر متوجه شدید یکی از اعضای خانواده شما در خواب راه می رود، سعی کنید او را به آرامی به تخت خوابش بازگردانید. او را بیدار نکنید. تلاش برای گرفتن، بیدار کردن فرد خوابگرد ممکن است با خشونت او همراه شود. بهترین کار و ابتدایی ترین کاری که باید انجام دهید این است که بررسی کنید و مطمئن شوید او سالم است. افراد خوابگرد بعد از مدتی مجدد به رختخواب خود باز می گردند و می خوابند. پس اگر او در موقعیت بدی نیست و آسیبی نمیبیند نیاز به مهار کردن او نیست. فقط سعی کنید به آرامی آنها را به سمت تخت خود هدایت کنید. فریاد نکشید و سعی نکنید به صورت فیزیکی او را مهار کنید. البته در صورتیکه در خطر نباشد. زیرا فریاد کشیدن و یا فشار آوردن به خوابگرد ممکن است باعث شود که او سکته کند و یا دچار حمله قلبی شود.

اگر کودک شما در خواب راه می رود مهم ترین کاری که می توانید انجام دهید این است که اشیاء خطرناک را از دسترس کودک دور کنید. درها و پنجره ها را ببنیدید و در صورت لزوم آنها را قفل کنید. اگر خانه شما دو طبقه است سعی کنید فرزندتان را در طبقه اول خانه خود بخوابانید تا از پله ها نیفتد. هرگز اجازه ندهید فرزندتان در تخت دو طبقه و طبقه بالایی بخوابد.

سخنی از مشاوران آویژه

خوابگردی کودکان می تواند به مرور محو شود پس نگران نباشید. حتی اگر فردی در بزرگسالی نیز همچنان خوابگردی داشته باشد، تا زمانیکه به خودش و اطرافیان آسیبی نرساند مشکلی وجود ندارد. اما اگر فرد به دلیل خوابگردی دچار مشکل شود و یا آسیبب ببیند بهتر است برای درمان بیماری خوابگردی به مشاور مراجعه کنید. برای این منظور شما می توانید از مشاوره آنلاین کمک بگیرید تا خوابگردی خودتان و یا کودکتان را درمان کنید.